Vrijdag 30 april: Soweto tour

's Nachts had het flink geregend en geonweerd, maar nu brak de zon door en werd het aangenaam warm.

Om 9 uur werden we opgehaald door twee jongemannen, die onze gidsen voor een dagtour door Soweto zouden zijn. Lastig onthouden die Afrikaanse namen; ik had ze meteen moeten noteren, want nu ben ik deze natuurlijk vergeten. De ene jongen was naar Johannesburg gekomen om werk te zoeken en woonde daar bij zijn broer. Na een stevige opleiding binnen het toeristische bedrijf leidt hij nu zelfstandig toeristen rond in Soweto en is heel blij met deze baan, die hem de gelegenheid geeft buiten te zijn en met veel verschillende mensen uit alle windstreken te spreken. De tweede jongen was chauffeur en vulde de gids regelmatig aan. Hij was opgegroeid in Soweto en woont er nog.

Het verhaal dat ze vertellen is een optimistisch verhaal: over de community Soweto, waar mensen nu vreedzaam en in saamhorigheid wonen; waar veel krotten inmiddels zijn vervangen door huizen met electriciteit en sanitair, waar kinderen vredig naar school gaan en de kindertjes van het schooltje van Winnie Mandela een middagmaaltijd krijgen en ons zingend en zwaaiend verwelkomen. Waar Winnie Mandela nog altijd in hoog aanzien staat, omdat ze veel voor de zwarte bevolking doet, en de huizen van Mandela en Tutu in één straat in een redelijk welvarend ogende middenklasse wijk staan, waar we op het terras van een restaurantje lekker Afrikaans gegeten hebben met een Afrikaans biertje.

Er zijn echter ook nog steeds veel krottenwoningen, waar mensen onder bedroevende omstandigheden wonen. We weten dat de regering de behuizingsdoelstellingen niet haalt. We zien mensen op straat leven, waar ze proberen een kip of geit te verkopen of in grote zakken afval ophalen om wat geld bij elkaar te scharrelen, evenals straatartiesten bij het restaurant. We passeren een aids-kliniek, een onderwerp wat voor deze jongens niet taboe is, maar waar ze kort over zijn. Zij  grappen over hun eigen dromen zoals koning van Swaziland zijn om veel mooie vrouwen te kunnen hebben, in een vette Mercedes rijden of ooit een spiegelreflexcamera kopen, omdat mijn Canon zo in de smaak viel. Zij kunnen in ieder geval toekomstdromen hebben.

Maar er is ook het verleden van de apartheid en terwijl we door de verschillende delen van de township rijden, vertellen zij ook dat verhaal en er klinkt een grote betrokkenheid in door. Hoewel ik me de vroegere televisiebeelden van de marsen en opstanden in de townships nog goed kon herinneren, kon ik me rijdend door het huidige Soweto, toch moeilijk voorstellen dat dat hier allemaal was gebeurd. Dat veranderde al na de stop op Freedom Square, maar vooral na onze bezoeken aan de Regina Mundi, het Hector Pietersen Memorial en Museum, en het Apartheidsmuseum, die ieder op hun eigen manier een indringende ervaring opleverden.

Hoop en verwachting markeerden het eind van onze tocht en wel in de zeer concrete vorm van het nieuwe voetbalstadion. Immers, over enkele weken zouden hier de World Championships beginnen. Voetbal is voor de zwarte bevolking heel belangrijk en dat de wereldkampioenschappen hier in Zuid-Afrika zouden plaatsvinden, is een betekenisvolle gebeurtenis en de bron van hoge verwachtingen. Dat de verkoopstalletjes en alles wat naar armoede riekt, daarvoor uit de buurt van de stadions moeten wijken en dat de financiële belangen van de Fifa boven de nering van de plaatselijke bevolking gaan, doet daaraan voor hen niets af.

Onze gidsen vroegen ons tenslotte naar onze belevenis van die dag en legden uit dat het in hun cultuur belangrijk is dat je je goed ontvangen en welkom voelt in iemands huis. Als wij dat die dag niet zouden hebben ervaren, hadden zij het niet goed gedaan. Wij konden oprecht antwoorden dat we een heel prettige en leerzame dag met hen hebben doorgebracht en ons heel welkom hebben gevoeld bij onze vriendelijke gastheren in Soweto.

De avond hebben we heel prettig afgesloten met

een wijntje en een eenvoudige, maar goede maaltijd in het hotel. De lounge en bar zijn gezellig ingericht en het gaat er allemaal erg gemoedelijk aan toe.

Lees verder zaterdag naar Graskop